Kuruşlar Nerede?
Bir markete gidiyorsunuz bir çakmak alıyorsunuz. Fiyatı bir lira, küçük bir şişe su alıyorsunuz, kimi yerde elli kuruş kimi yerde bir lira. Kalem pil alıyorsunuz. Türüne göre 1, 2 … Lira. Kalem falan alsanız da hep benzer rakamlar. Pazarda da böyle.
Elli iki kuruş, otuz dört kuruş gibi fiyatları geçtim. Zaten bildigim kadarıyla bir kurusluklar yok tedavülde. Ama beş kuruşlukların olduğunu biliyorum ve hemen her gün ufak tefek seyler için alışveriş yaptığımda beş kurusluk parayı kullandığımı nadiren hatırlıyorum.
Hiçbir satıcıdan örneğin otuz beş kuruş, kırk beş kuruş gibi fiyatlar duymuyorsunuz. Doğal olarak merak ediyorum, ülkemizin Merkez Bankası’nda basılan beş kuruşluklara o halde niye ihtiyaç var diyorum.
Bir malın gerçek satış fiyatı nasıl tespit edilir az çok fikrim var. Ama tahmin ediyorum ki örneğin satış fiyatının otuz bes kuruş olması gereken ya da ancak o kadar edecek bir kalemin fiyatı yuvarlanarak elli kuruş ya da yüz kuruş yapılmakta. Aradaki fark neredeyse yüzde elli. Bunun en iyimser açıklama olduğunu söylemeye gerek yok sanırım.
Öte yandan aynı ürün zam aldığında fiyatı yine yuvarlanıyor. Örnegin yüz kuruşa satılan kalem yüz on kuruş yapılmıyor yüz elli kuruş yapılıyor.
Rakamlar küçücük rakamlar ama milyonlarca kişi her gün benzer harcamalar yapıyor. Milyonlarca kisinin cebinden her gün küçük küçük rakamlar eksiliyor.