ANTAKYA KONULU GRAVÜRLER VE SANATÇILARI
TDK Sözlüğünde; “Ağaç, taş veya metal bir levhanın oyularak işlenmesi ve bunun bir yüzeye basılması tekniği” olarak tanımlanan
gravür; aynı zamanda bu teknikle üretilmiş resimleri tarif etmek için de kullanılıyor. Gravürler, günümüz baskı teknolojisinin henüz hayal bile edilemediği uzun yıllar boyunca işlevini sürdürmüş, kaynaklarını oluşturan resimlerle beraber yaşadığımız toprakların bir zamanlar nasıl olduğunu anlamamıza yardımcı olan çok değerli sanat eserleri olarak tarihteki yerlerini almıştır.
Günümüzde sınırlı bir biçimde yaşam alanı bulan gravür sanatı, 15.Yüzyıl’dan itibaren görünmeye başlanmış ve 19. Yüzyıl’ın sonlarına dek yaygın bir biçimde kullanılmıştır.
Bir zamanlar dünyanın en büyük şehirlerinden biri olan ve Hristiyanlığın en kutsal yerlerinden biri sayılan Antakya şehri ve
çevresi de sayısız Batılı gezgin ve sanatçıyı ağırlamış, unutulmaz resimlere ve gravürlere konu olmuştur. Bu gravürlerin önemli bir bölümü Antakya şehir manzaraları, Amanos dağları, Samandağı, Asi nehri, Harbiye, Belen Köyü, İskenderun konulu tarihi ve doğal güzellikleri içerirken; bir bölümü de Haçlı Savaşlarını ya da
seferlerini konu edinmiş.
Antakya üzerine yazılmış pek çok kitapta, broşürde; mektuplaşmada kullanılan tebrik kartlarında; mağazaları, dükkânları süsleyen tablolarda; kopyaları sık sık karşımıza çıkan bu resimler; yoğun olarak gravür sanatının en yaygın olduğu yüzyıl olan 19. Yüzyılda üretilmişler. Resimlerin altındaki imzalar ise William Henry Bartlett (1809-1854), S. Waret, Roguet, Charles-Michel Geoffroy[1] , R. Cockburn, Antonio Bonamore (1845 – 1907)[2], H. Warren, Gustave Dore gibi isimler…
William Henry Bartlett
Kuşkusuz tüm bu isimler arasında Antakya açısından en önemlisi diyebileceğimiz sanatçı ise William Henry Bartlett. Sıkça ve çeşitli yerlerde karşımıza çıkan Antakya ve çevresi konulu gravürlerin büyük
bir bölümü 1830’lu yılların sonlarında Antakya’da bulunmuş olan bu İngiliz sanatçısına ait. Aynı zamanda bir oryantalist olan William Henry Bartlett ‘in “Syria, the Holy Land Asia Minor” [3] (Suriye,
Kutsal Toprak ve Küçük Asya) isimli kitabında 19. Yüzyıl Antakyası hakkında çok değerli bilgiler ve gözlemler var. 1854 yılında yaptığı Yakın Doğu gezisi dönüşünde Malta kıyılarında bir Fransız
gemisinde yaşamını yitiren bu sanatçının Antakya ve çevresi konulu bilinen çok sayıda gravüründen bir kısmı şunlar: “Wiev from the West – Batıdan Görünüş”, , “The Rampards on the West Side (Batı Tarafındaki Surlar”, “Suadeah – Samandağı”, “Ruins of Port
Seleucia near Suadeh – Samandağ Yakınındaki Seleucia Liman Kalıntıları”, “Ruins of Ancient Antakya (Eski Antakya
Kalıntıları”, “Pass of Beilan Village – Belen Köyüne Geçiş”, “İskenderun Seen from Yakacık (Issus) – Yakacık’tan (İssos) İskenderun’un Görünüşü”, “Harbiye”, “Great Mosque – Ulu Cami”, “Fountain and Bazaar of Antakya – Antakya Çeşmesi ve
Pazarı”, “Beit-y-Ass Village near Suadeh – Samandağ Yakınlarındaki Beyt-i Ess Köyü”, “Battlefield of Yakacık (Issus) – Yakacık (İssus) Savaş Alanı”, “Antakya Seen from the Suedah Rod – Samandağı Yolundan Görünüş”, “Ancient Antakya Seen from the Halep Road –
Halep Yolu Üzerinden Eski Antakya”, “A House in Antakya – Antakya’da Bir Ev”, “A Camp of Pilgrim’s Conwoy near Antakya – Antakya Yakınlarında Hacı Kafilesinin Bir Kampı”, “View from the River Asi (Orontes)”, “a Thomb at Samandagi (Suadeah) – Samandağ’da Mezar”…
Bartlett’in tasarımlarını gravür haline getirenler arasında ise
John Le Keux (1783 – 1846)[4] ,
William Holmes Capone[5]
(1810-1881) ,
William Finden (1787-1852), S. Lacey, Henry Adlard [6]
(1824-1869), Samuel Bradshaw[7]
(1810-1888), S. Fischer, J. Stephonson, Tho. Turnbull, James Redaway, Joseph Wilson Lowry (1803-1879), Frederick James Havell [8]
(1801-1840) , T. Dixon, Thomas Higham[9]
(1796 – 1844), Thomas Jeavons[10]
(1816-1867), Charles Bentley (1806 – 1854)[11],
J. Tingle, W. Miller[12]
sayılabilir.
1832-1883 yılları arasında yaşamış Fransız gravür sanatçısı, ressam Gustave Dore ise Haçlı Savaşlarını anlatan kimi gravürlerinde
Antakya’dan söz etmiş. Bu gravürlerden en bilinenleri ise “Bohemond alone mounts the rampart of Antioch” (Bohemand Antakya surlarına çıkarken) , “Massacre of Antioch (1098) during the First Crusade” (Birinci Haçlı Seferinde Antakya Katliamı (1098), Warfare: Siege: crusaders capturing Antioch (Haçlılar Antakya’yı Ele Geçiriyor – 1098) ‘dir.
[1] 1819-1882
yılları arasında yaşamış Fransız gravür sanatçısı. En bilinen eserleri arasında
“Paul Legrand” (1859), “Philibert
Rouvière” (1859), “Portrait of Louis-Napoleon Bonaparte as a Representative of
the People” ( 1848) – Halkın Temsilcisi olarak Louis Napolyon Bonapare’ın
Portesi sayılabilir.
[2]
1845-1907 yılları arasında yaşamış İtalyan gravür sanatçısı ve ressam. En
bilinen eserleri arasında “Le feste a Milano per l’imperatore Guglielmo I (17
ott 1875) – Il ballo di Corte” (İmparator 1. Guglielmo için Milano’da Yapılan
Festival), “Incontro dell’imperatore Federico III col Principe Amedeo alla
Stazione di Milano” (Milano İstasyonu’nda İmparator III. Frederick ve Prens
Amedeo’nun Buluşması) saylılabilir.
[3] Bu kitabın Antakya ile ilgili olan bölümleri araştırmacı Edip Kızıldağlı
tarafından “Asi Kenarlarında” isimli kitapta dilimize çevrilmiş.
[4] İngiliz gravür sanatçısı… Antakya konulu en bilinen gravürü, Bartlett’in “Antakya View from West” (Antakya’nın Batıdan Görünüşü) isimli resmi için hazırladığı gravürdür.
[5] Gravürü, “Yedikule Zindanı” isimli kitaba kapak olmuş sanatçı.
[6]
Sanatçının çeşitli gravürleri arasında “Mary Berry”, “Richard Porson”, “Anna
Brownell Jameson (née Murphy)”, “James Ward”, “Thomas Young” isimli eserleri sayılabilir.
[7] İngiliz sanatçının bazı gravürleri; “Marriage procession”, The Mount of Olives, from
Mount Zion”, “ The gorge of the Kadîsha – Lebanon”
[8] Fotoğrafçılık konusunda da denemeler yapan ve özellikle çelik gravür üzerine çalışan sanatçıcın bazı eserleri arasında “Limehouse Dock”, “Regent’s Canal (Grand Union) Entrance at Limehouse”, “Regent’s Canal East Entrance at Islington Tunnel”, “Lincoln from the Castle” sayılabilir.
[9] En bilinen gravürleri arasında “Life of Byron”, “Rivers of France”, “A view of
Helmingham Hall in Suffolk” sayılabilir.
[10] Manzara temalı gravürler yapmış olan İngiliz sanatçısı. En tanınmış gravürü “‘‘Dutch Boats in a Calm”dir.
[11] İngiliz
gravür sanatçısı… En bilinen gravürlerinden biri, Bartlett’in “Approach to
Antioch from Aleppo” (Halep’ten Antakya’ya Yaklaşırken” isimli resmi için
hazırladığı çelik gravürdür.
[12] En bilinen gravürlerinden biri, H. Warren’ın çizdiği “Antioch in Syria” (Suriye’deki Antakya) isimli resmi için hazırladığı çizgi gravürdür.
About Post Author
