Site icon Dergilerden, Filmlerden, Kitaplardan

KİTAP NOTLARI: ORYANTALİZM

(Edward Said, 1935 Kudüs Dağ… Hrist, ABD’de Prof.)


“Oryantalizm, Avrupa’nın Doğu fikridir.


Genellikle Doğu’yu anlatmaya çalışan ve Doğu’yu inceleyen bu ilim, Batı’da meydana getirilmiş ve Batı’nın çıkarlarına yönelik olmuştur.


Edward Said bu kitabında Batılıların Doğu’yu nasıl çarpıtarak ele aldıklarını ve bunu hangi yöntemlerle gerçekleştirdiklerini ve böyle bir davranışa hangi gaye ile başvurduklarını gözler önüne sermeye çalışken, büyük bir duyarlılıkla şu cümleleri tekrarlamaktadır. “İnsan gerçeğine böylesine uzak ve böylesine gizleri kapalı bir ilmin varlığını fark etmeseydik bu kitabı çeviremezdik.”


(..)


Anti-Senitizm; Nuh’un oğlu Sam’dan geldiğine inanılan Assi, Keldeni, İbrani, Finikeli, Kartacalı ve Arab adını taşıyan tüm haklara karşı olur doktrini.”


“… Napolyon 2 Temmuz 1798 günü İskenderiye halkına karşı nutuk verirken ‘Biz gerçek Müslümanlarız…’demiştir. Yanında bir oryantalütler ekibi taşıyan Napolyon (‘Doğu adında bir amiral gemisinin içinde…) Mısırlıların Memlüklere karşı beslediği kini körüklüyor, herkes için eşitlik vaat eden devrimci duyguyu ortaya çıkarıyor ve asla İslam’a karşı doğrudan doğruya hücuma geçmiyordu. Yürüttüğü savaş iyi yönlendirilmiş, yumuşak ve ustaca idi.” (s.123)


1517’de İspanyollar Amerikalı yerlilere “Sizin kızlarınızı, çocuklarınızı alacağım, sizi esir edeceğim, bütün mallarınıza el koyacağım ve size her türlü kötülüğü yapacağım. Efendilerine itaat etmeyen bütün kölelere yapıldığı gibi.” (s.123)


Mısır’da Mehmet Ali’nin soytarısının herkesin gözü önünde sırf insanları eğlendirmek için bir kadına tecavüz etmesi gibi örnekler (burada Flaubert’in örneği) Doğu’ya Müslümanlara nefretin vb. kanıtı olarak sunuldu.


BN: kitabı okuyunca Müslümanlara, Osmanlıya sempati duyuyor insan


Kral Lear’deki Deli’nin sözleri: “Doğruyu söylersem beni kırbaçlamak istiyorlar, yalan söylersem sen beni kırbaçlamak istiyorsun. Bazen de ağzımı açmadığım için kırbaçlanıyorum.


 Oryantalistlere göre; Doğulular kendilerini yönetmeyi hiçbir zaman anlatamadılar. Hepsinin ortak görüşü bu. Bu yüzden ‘büyük’ uluslar onları yönetmek zorunda. Araplar, “deveye binmiş teröristler”, “komünistler”…


 “Bilmek”, “tanımak” hükmetmek için !!!


 Modern Oryantalizm Mısır’ın fethi ile başlar. Kurucusu denilebilecek kişi Silvestre de Secy sürdürücüsü-yürütücüsü Renan’dır.


 Marks için; “İnsanlığa karşı beslediği duygular, halkların ezilmişliği konularda açıkça taraf tutmasına karşın Marksivi ekonomik analizleri, oryantalist görüşlerle tam bir beraberlik taşımaktadır” (s.217)


 M; “İngiltere’nin Hindistan’da yerine getirilecek iki görevi vardır. Biri yıkıcı diğeri yapıcı… Yaşlı Aşya toplumunu ortadan kaldırmak ve onun yerine Avrupa toplumunun temel kurallarını getirmek” (Prekapitelist toplumlar üzerine)


“Oryantalist olmayan bir kişinin oryantalizme has sözcükler ve kelimelerle yardım ile kurallar yenhusi” ES-M için diyor


 “Okullar, kütüphaneler, hükümetler… bilimsel yazlar ister hikaye ister gerçek bilimsel yazılar asla özgür değildir.”


 “Şunu iddia ediyorum ki, oryantalizm genellikle Batı tarafından zayıf olduğu için Doğu’ya enpoze edilen bir doktrindir. Batı bu hareketi ile Doğu’yu kendi içinde eritmek ve aradaki farkları kaldırmak istemektedir.”


 ES, Marks, genelleme yapmakla eleştiriyor.


 (Bir başka yerde isim vermeden) “Unutmamak gerekir ki tüm genellemeci görüşler tutucudur.


8 ve 11. yy, arası Abbasi saltanatı İslam medeniyetinin Rönesans İtalyası kadar parlak devri


 1930’larda faşizmden etkilenen bir avon Arap Lübnanlı Maruniler üzerinde de etkili olan ve neticede bunlar Mussolini’nin kara Gömlekliler’inin taklidi olan 1936 Falezjist teşkilatını kurmuşlardır.